ABD’nin Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’na (BMGK) Haiti’ye “Ani Müdahale Kuvveti” gönderilmesini teklif edeceğinin ortaya çıkmasının üzerinden 24 saat geçmeden, ABD ve Kanada askerleri Haiti’ye gitti.
Haiti’nin başşehri Port-au-Prince’ye yerleşen ABD ve Kanada, yanlarında zırhlı araçlar da getirdi. Bölgedeki Amerikan ve Kanada askerlerinin, Haiti’ye müdahale için buyruk beklediği bildirildi.
BM’YE SUNULAN HAİTİ TEKLİFİ
ABD, Haiti’deki çetelere karşı malvarlıklarının dondurulması, seyahat yasağı ve silah ambargosu uygulanması üzere Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımları teklifinde bulundu.
ABD’nin Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Linda Thomas Greenfield, BM Güvenlik Kurulunun 15 üyesine yaptığı açıklamada, hazırlanan teklifin silah kaçakçılığı, BM işçisine atak, suçsuz sivillerin kaçırılması, insan hakları ihlalleri ve cinsel şiddetten sorumlu çete üyelerini maksat alacağını söyledi.
Greenfield, BM yaptırım teklifinin, çetelerin saygın finans kuruluşlarına erişimini engellemesinin yanı sıra varlıklarını dondurmayı ve milletlerarası seyahatlerini yasaklamayı amaçladığını kaydetti.
ABD ve Meksika tarafından hazırlanan teklifte bilhassa “Barbecue” takma ismiyle da bilinen Jimmy Cherizier’in listeye dahil edildiğine dikkati çeken Greenfield, Cherizier’in ülkedeki akaryakıt krizinden sorumlu olduğunu belirtti.
Greenfield, teklifteki silah ambargosu kararlarının, çetelere ve önderlerine direkt yahut dolaylı silah tedarikini, satışını ya da transferini de engelleyeceği bilgisini paylaşarak, ayrıyeten Haiti’ye memleketler arası güvenlik yardımının gönderilmesi tarafındaki planları anlattı.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres de gazetecilere yaptığı açıklamada, Haiti’deki durumu kabus olarak tanımladı ve çeteler tarafından denetim edilen Varreux akaryakıt istasyonunun blokajını kaldırmak için “silahlı” müdahaleye gereksinim olduğunu söyledi.
HAİTİ HALKI AYAKTA
Haiti’de binlerce kişi, güvenlik sıkıntıları, insani kriz ve kolera salgınıyla uğraşta yabancı güçlerden yardım alma niyetine karşı çıkmak için şov yaptı.
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres’in, Haiti’deki insani krize ve çete şiddetine tahlil olması için milletlerarası toplumu, bölgeye özel silahlı kuvvetler konuşlandırmayı düşünmeye çağırmasından bir gün sonra binlerce kişi, başşehir Port-au-Prince’de bir ortaya geldi.
Guterres’in davetini protesto eden binlerce Haitili ile güvenlik güçleri ortasında arbede yaşandı.
Polisin göstericileri dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandığı ve çok sayıda kişinin yaralandığı bildirilirken, bir protestocunun arbede sırasında hayatını kaybettiği bilgisi paylaşıldı.
Göstericilerin, “Ülkemizi geliştirmek için katiyetle yardıma gereksinimimiz var fakat yabancı dış güçlere gereksinimimiz yok” formunda slogan attığı belirtildi.
Haiti için milletlerarası takviye isteyen Başbakan Ariel Henry’nin istifasını talep eden göstericilerin ülkenin öteki kentlerinde de protesto düzenlediği aktarıldı.
HAİTİ’DEKİ ŞİDDET VE KRİZ
Akaryakıt fiyatlarındaki artışa yönelik protestolar, hükümetin 11 Eylül’de akaryakıt yardımlarını kestiğini duyurmasının akabinde ülke geneline yayılarak şiddetini artırmıştı.
Gösteriler, 14 Eylül’de başşehir Port-au-Prince dışında ülkenin öbür büyük kentlerine yayılmış, göstericiler Başbakan Ariel Henry’yi istifaya çağırmıştı.
Protestocuları destekleyenler ile hükümet yanlısı çeteler ortası uğraşın de mevcut gidişat üzerinde tesirinin olduğu biliniyor.
“Barbecue” lakabıyla bilinen Haiti’nin önde gelen çete elebaşlarından Jimmy Cherizier, Port-au-Prince’te düzenlediği şovda “Haiti’nin fakirlerinin Başbakan Henry’i vazifeden alması gerektiğini” söylemişti.
Gösteriden yaptığı görüntülü paylaşımda Cherizier, “Gerçek çeteler ve gerçek haydutlar ekip elbise giyenlerdir” diyerek, “sistemi devirme” çağrısı yapmıştı.
Haiti’deki toplumsal huzursuzluk, Temmuz 2021’deki Devlet Lideri Jovenel Moise suikastı, Ağustos 2021’de meydana gelen ve 2 bin 200’den fazla kişinin vefatına ve on binlerce konutun yıkılmasına yol açan 7,2 büyüklüğündeki zelzele, enflasyon, adam kaçırma ve şiddetin artmasıyla son bir yılda kıymetli ölçüde derinleşti.
Enflasyonun son yılların en yüksek düzeyine ulaştığı ülkede nüfusun yüzde 40’ı besin yardımlarına bağımlıyken kronik hale gelen çete çatışmaları da yüzlerce kişinin vefatına ve binlercesinin yerinden edilmesine yol açtı.
