Japon’nın önde gelen beslenme uzmanlarından olan Asako Miyahita, CNBC için kaleme aldığı makalede “Küçük yaşlardan itibaren gıdayı ilaç olarak düşünmemin öğretildiği Japonya’da büyüdüm. Büyükannem 92 yaşında ve uzun ömrünü yanlışsız yiyecekleri yemeye borçlu” diyor.
Japonya, dünyanın en uzun yaşayan insanlarından kimilerine mesken sahipliği yapıyor. Japonların uzun ve sağlıklı yaşayan insanları dünyanın da ilgisini çekiyor. Makaleye nazaran ülkede 100 yaş ve üstü 90 bin 526 kişi var. Japon Sıhhat, Çalışma ve Refah Bakanlığı’nın 2022 raporuna nazaran bu sayı 20 yıl önceye nazaran 5 kattan daha yüksek.
Küçük Japon adası Okinawa, dünyadaki en yüksek 100 yaş üstü nüfus yoğunluğuna sahip bölge.Soruyu cevaplamadan evvel adanın yakın tarihini özetlemekte yarar var. Okinawa adası dünyada sayılı coğrafyanın tabi olduğu bir zulüm periyodundan geçmiş. Okinawa II. Dünya Savaşı’nda en fazla insanın öldüğü yerlerden biri. ABD’nin, Pasifik Savaşı’nın son evresinde çıkarma yaptığı Okinawa, Japon tarihinde en fazla sivilin öldürüldüğü kara kesimi. Atom bombası taarruzlarından bile daha fazla insanın hayatını kaybettiği Okinawa Savaşı 84 gün sürmüş ve yaklaşık 200 bin adalının mevti ile sonuçlanmış. Ada, 1972’ye kadar Amerika’nın hakimiyeti altında kalmış ve bu süreçte siyasi baskı ve askeri şiddet karar sürmüş. 1972 yılında tekrardan Japonlara devredilen adanın Güney Çin Denizi’ne yakınlığı nedeniyle Amerikalılar, kıyılarında askeri üslerini sürdürmeye devam ediyor. Japonya’daki Amerikan askerlerinin %75’i (50 bin civarı) hala Okinawa’da bulunuyor.
Miyashita, klasik Japon diyetini uygulayan bir beslenme uzmanı olarak ailesiyle birlikte sık tükettiği 5 yiyeceği şöyle paylaşmış. Bu noktada bir ekleme yapalım. Her bünye farklıdır, o nedenle diyette değişiklik yapmak teklifler değil bir uzmana danışarak yapılmalı.
1. Japon tatlı patatesleri
Miyashita, “Okinawa’dan gelen bu mor tatlı patatesler (Japonca’da “imo” olarak adlandırılır) ekseriyetle atıştırmalık yahut tatlı olarak yenir. Yaşlanma aykırısı özellikler içeren kırmızı-mor sebzelerde bulunan bir küme antioksidanlar açısından zengindirler. Çalışmalar kardiyovasküler hastalık riskini azaltmaya yardımcı olabileceklerini göstermiştir” diyor.
Japonyada üstün yiyecek olarak bilinen Tatlı Mor Patates (ipomoea batatas) bildiğimiz patates (Solanum tuberosum) cinsinden farklı olarak aslında gündüz sefası çiçeğinin bir akrabasıdır. Üstelik besin bedeli kıymetli taze yaprakları, ıspanak üzere tüketilebilmektedir.
2. Miso çorbası
Miso çorbası, dashi, miso ezmesi ve deniz yosunu yahut tofu üzere çeşitli ek bileşenlerden yapılan klasik Japon soya bazlı bir çorbadır.
Japon diyeti, fermente besinler içeren çeşitli yemekler içerir ve miso çorbası tanınan. Miso, fermente edilmiş soya fasulyesi ve tahıllardan yapılan bir macundur. Fermente besinlerdeki probiyotikler, canlı bakteriler yahut maya, bağırsak sıhhatimizi dengelemeye ve bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olabilir .
3. Daikon turpları
Kök sebzeler Japon mutfağında popülerdir. Daikon turplarının soğuk algınlığını önlemeye ve bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olduğuna inanılıyor. Bir turp, önerilen günlük C vitamini alımının %124′ünü içerir. Başka sağlıklı kök sebzeler ortasında havuç, pancar, yaban havucu ve şalgam bulunur.
ABD’de “Japon turpu” ismiyle bilinmesine karşın anavatanı Japonya değildir. Başlangıçta Kıta Asyası’nda yetiştirildi. Han Hanedanı periyodunda Çin ile Japonya’ya taşındı.
4. Yosun
Deniz yosunu demir, kalsiyum, folat ve magnezyum üzere kıymetli mineraller açısından zengindir. Diyete lif eklemeye yardımcı olur. Kâfi lif alımı, kalp hastalığı, inme, hipertansiyon ve tip 2 diyabet riskinde karşı takviye sağlayabilir.
Japonlar günlük 4-6 g ortası yosun tüketirler. Tanınan çeşitleri ortasında Wakame, Nori ve Kombu sayılabilir. ½ bardak Wakame 25 kalori, 1 yaprak Nori 10 kalori ve 3,5 kesim Kombu 5 kaloridir. Yosun faydalı iyot ve hastalıklarla savaşan özel bileşikler fucoidanları (özellikle kahverengi yosunlarda) içerir. Yapılan çalışmalar fucoidanların anti viral (virüslere karşı etkili), anti koagülan (pıhtılaşmayı önleyici), anti inflamatuar (iltihap karşıtı) ve anti kanser özellikte olduğunu göstermektedir. Yapılan bir çalışmada fucoidanların farklı kanser hücrelerinde kanser hücre çoğalmasını önlediği saptanmıştır. Fucoidandan güçlü yosunlar bir kere alındığında bedende dioksin üzere toksinlere bağlanarak atımlarını da kolaylaştırır
5. Balık
Miyashita, “Günlük beslenmeme her vakit biraz protein, bilhassa de somon ve ton balığı üzere yağlı balıklar dahil ederim. Balıktaki omega-3 yağları kan basıncını düşürmeye, trigliseritleri düşürmeye ve iltihabı hafifletmeye yardımcı olabilir” diyor.
Japon uzman makalede şu eklemeyi de yapmış: Japonya’da, hayvanlara ve çiftçilere olan minnettarlığımızı göstermek için yemeklerden evvel sık sık “itadakimasu” deriz. Bu dikkatli yeme uygulamasının sıhhatimize ve hayat kalitemize katkıda bulunduğuna inanıyorum.